İdari Yapı
2560 sayılı İSKİ Kanunu ile 1981 yılında kurulan İSKİ, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı bağımsız bütçeli bir kuruluştur. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı’nın aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanı olduğu İSKİ’de Büyükşehir Belediye Meclisi İdarenin Genel Kurulu’nu oluşturur. İSKİ Genel Müdürü Büyükşehir Belediye Başkanı’nın teklifiyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı’nın onayıyla seçilir. İSKİ Genel Müdürü, İdarenin Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği’ni de yürütür. Yönetim Kurulu’nda ayrıca; biri kıdemli Genel Müdür Yardımcısı’ndan oluşan 4 üye bulunur. İSKİ Genel Kurulu (İBB Meclisi) tarafından seçilen 2 Denetçi, denetim görevini yürütür.
İSKİ, idari yapılanma olarak 5 Genel Müdür Yardımcılığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, İç Denetim Birimi Başkanlığı, 20 Daire Başkanlığı ve 111 Müdürlükten oluşmaktadır. Özellikle teknik kadrodaki personelin ağırlıklı olduğu İdaremizde; 2 bin 529 memur, 2 bin 192 işçi, 205 adet sözleşmeli memur olmak üzere toplam 4 bin 926 personel görev yapmaktadır.
İdarenin gelirinin tamamına yakını su satışıyla karşılanmaktadır. Yatırımların tamamına yakını da su satışından elde edilen gelirle yapılmaktadır.
İSKİ’nin hizmetlerinden faydalanmak isteyenler, İSKİ ile sözleşme yaparak su veya atık su abonesi olurlar. Su tüketimleri mekanik veya kartlı sayaçlarla belirlenir. Sözleşmeler tüketici grubuna göre ev, iş yeri, genel ve katma bütçeli kurumlar, sanayi ve şantiye, belediyelere toplu su, köy ev ve köy iş yeri olarak ayrılır.
İstatistiki İstanbul
| Hizmet Verilen Nüfus : | 15 milyon 840 bin 900 |
| Toplam Hizmet Alanı : | 5 bin 461 kilometrekare |
| Abone Sayısı : | 6 milyon 818 bin 930 |
| Su Şebeke Uzunluğu : | 19 bin 891 km |
| İsale Hattı Uzunluğu : | 3 bin 130 km |
| Su Kaynaklarının Verimi : | 1 milyar 625 milyon metreküp/yıl |
| Şehre Verilen Ortalama Su : | 3 milyon 024 bin metreküp/gün |
| (2022 Yılı 12 Aylık ortalama) | |
| İçme Suyu Arıtma Tesisleri Sayısı : | 22 adet |
| İçme Suyu Arıtma Tesisleri Kapasitesi : | 4 milyon 929 bin 720 metreküp/gün |
| Su Depolarının Sayısı : | 154 |
| Su Depolarının Hacmi : | 1 milyon 792 bin 080 metreküp |
| Kanal Şebeke Uzunluğu : | 16 Bin 960 km |
| Kolektör Uzunluğu : | 1.212 km |
| Tünel Uzunluğu : | 201 km |
| Atık Su Arıtma Tesisleri Sayısı : | 90 Adet |
| Atık Su Arıtma Tesisleri Kapasitesi : | 6 milyon 229 bin 10 metreküp/gün |
Su Yönetimi
Temin edilen su kaynaklarının tamamına yakını yüzeysel su kaynaklarından oluşmaktadır. Su kaynakları ve iletim hatları 6 ilin sınırları içerisinde (İstanbul- Kırklareli - Tekirdağ - Kocaeli - Sakarya - Düzce) bulunmaktadır.
Su kaynaklarından alınan ham su, içme suyu arıtma tesislerinde dünya standartlarında arıtılarak abonelere ulaştırılmaktadır. Su iletimi ve dağıtımı iki kısımda yapılanmıştır. Birincisi, Ø400 mm ve daha büyük çaplı borular, su hazneleri ve terfi merkezleri ile yapılan ham su ve temiz su iletimi; ikincisi ise Ø400 mm’den daha küçük çaplı şebeke boruları ile abonelere yapılan su dağıtımıdır.
Avrupa Yakası’nın büyük kısmına Kâğıthane, İkitelli ve Büyükçekmece’den, Asya Yakası’na ise Ömerli, ve Elmalı Tesislerinden su dağıtılmaktadır. Asya Yakası’nda yer alan Cumhuriyet Su Arıtma Tesisinin işletmeye girmesi ile Melen Çayı’ndan alınan ham suların arıtılarak Boğaz Kuzey Tüneli ile Avrupa Yakası’na aktarılması sağlanmaktadır. Ömerli İçme Suyu Arıtma Tesislerinde üretilen temiz suyun bir kısmı mevcut Salacak-Sarayburnu Boğaz Güney İsale Hattı ile Avrupa Yakası’nda Fatih, Zeytinburnu, Bakırköy ve Bahçelievler ilçelerine iletilmektedir.
İçmesuyu kaynaklarının yıllık toplam verimi 1 milyar 653 milyon metreküptür.
Su kaynaklarının %60’ı Anadolu Yakası’nda, %40’ı Avrupa Yakası’ndadır. Buna karşılık nüfusun %60’ı Avrupa Yakası’nda, %40’ı Anadolu Yakası’nda ikamet etmektedir.
Su kaynaklarında biriktirilen sular, çapı 3 m’yi bulan isale hatlarıyla içme suyu arıtma tesislerine ulaştırılmaktadır. İsale hatlarının 2.825 km’si çelik ve düktilfont, 227 km’si diğer boru, tünel, kanal ve galerilerden oluşmaktadır.
İstanbul’un engebeli coğrafyası ve suyun çok uzak mesafelerden şehre ulaştırılması büyük enerji ihtiyacı doğurmaktadır. Suyun kaynağından itibaren musluklara ulaşmasına kadar her evrede içme suyu hatlarında basınçlı su olabilmesi için terfi sistemleri kurulmuştur. Terfi sistemlerinin toplam kurulu gücü 395.994 kVA ve yıllık tüketilen enerji miktarı ortalama 1 milyar 181 milyon 246 bin 505 kWh’dır.
İçme Suyu kaynaklarındaki hamsular, gerekli arıtma işlemleri için isale hatları vasıtasıyla içme suyu arıtma tesislerine ulaşmaktadır. Bu tesislerde içilebilir standartlara getirilen içme suyu arıtımında ozon sistemi kullanılmaktadır.
İstanbul’un muhtelif bölgelerinde farklı büyüklükte, su tüketim dengesinin sağlanması, enerji tasarrufu, arızalar ve enerji kesintileri sebebiyle oluşan su kesintilerinin minimuma indirilmesi için su depoları inşa edilmiştir.
Arıtma işlemine müteakip su, isale hatları ve içme suyu şebekesi ile su dağıtım sisteminde yol alarak İstanbullulara ulaşır. İstanbul’da içme suyu şebekesi olarak duktilfont borular kullanılmıştır. İçme Suyu şebekesinde dayanıklılık, sızdırmazlık, uzun ömür gibi özellikleri göz önünde tutulmaktadır.
Laboratuvar Hizmetleri
İçme Suyu arıtma tesislerinde arıtılan suların kalitesi arıtma tesislerinde bulunan laboratuvarlarda analiz edilmektedir. Hamsuların arıtma tesisine girişinden itibaren başlayarak arıtma işlemine müteakip devam eden analizlerle içme suyu dağıtım sistemine verilen suyun kalitesi sürekli olarak takip edilmektedir. Kimyasal, bakteriyolojik, estetik değerler olmak üzere toplam 163 parametrede inceleme yapılmaktadır. Ayrıca her dağıtım sisteminin beslediği bölgelerde suyun İstanbullulara ulaştığı noktalarda günlük ortalama 80-100 numune akredite olmuş merkez laboratuvarda analiz edilerek takibi yapılmaktadır. Analiz neticeleri her ay internet sitesinde düzenli olarak yayınlanmaktadır.
SCADA
İstanbul’daki tüm içme suyu sistemi merkezi kumanda sistemi olan SCADA ile yönetilmektedir. İçme Suyu kaynaklarının doluluk oranı, yağış durumu, içme suyu hatlarındaki basınç değerleri, depolardaki su hacmi gibi su dağıtım sisteminde bulunan tüm veriler anlık olarak merkeze iletilmekte, merkezi yönetimle sisteme müdahale edilebilmektedir.
Atık Su Yönetimi
Kullanılarak atık suya dönüşen sular atık su şebekesiyle toplanır. Atık su şebekesinde beton borular tercih edilmiştir. Atık Su şebekesiyle atık sular ana toplayıcı dediğimiz kolektör ve tünellere iletilir. Çapı 2.20 m’ye ulaşan kolektörler korozyona dayanıklı, yüksek mukavemetli beton borulardan imal edilmiştir. Trafik yoğunluğu, zemin şartları, bölgenin coğrafi yapısı gibi şartlar göz önünde bulundurularak açık kazı yapılmasının mümkün olmadığı yerlerde tünel sistemi kullanılarak atık su hattı inşa edilmiştir. İstanbul’un sahillerinin tamamına yakını çapı 3 m’ye varan atık su tüneli ve kolektörleriyle çevrilmiştir. Atık Su hatlarının tamir ve bakımlarında robot teknolojisi kullanılmaktadır. Atık Su hatlarında meydana gelen tıkanıklıklar kameralı robotlar sayesinde tespit edilerek temizlenmekte, hatlarda meydana gelen olası arızalar kazı yapılmasına gerek kalmaksızın kaplama yapılmak suretiyle giderilerek hattın ömrü uzatılmaktadır.
Kolektör ve tünellerle toplanan atık sular, atık su arıtma tesislerine ulaşır. İstanbul’da hizmet ettiği havzanın ihtiyacına göre planlanan farklı kapasitelerde atık su arıtma tesisi bulunmaktadır. Atık Su arıtma tesislerinin prosesi tercih edilirken İstanbul Boğazı’nın dinamik yapısı göz önünde bulundurularak Boğaz Hattı’na ilk etapta ön arıtma tesisleri projelendirilmiş, Marmara Denizi sahilleri için ise biyolojik ve ileri biyolojik arıtma özelliği tercih edilmiştir.
İleri biyolojik atık su arıtma tesislerinin çıkış sularının bir kısmı son dezenfeksiyon işleminin ardından rekreasyon alanlarının sulanması ile, sanayi suyu olarak kullanılmaktadır. Arıtma tesislerinin işletilmesinde gerekli olan enerjinin önemli bir bölümü de atık sulardan elde edilmektedir.
